Mensen brouwen al eeuwenlang bier: thuis, in kloosters of abdijen, in ambachtelijke brouwerijen,… Zeker in de eerste decennia van de negentiende eeuw had bijna ieder dorp een of meerdere brouwerijen op zijn grondgebied. Die garandeerden voor zichzelf een afzetmarkt door eigen herbergen in te richten of dorpscafés in te schakelen. Brouwersfamilies behoorden tot de notabelen van het dorp. Ze leverden vaak (generatieslang) burgemeesters. Hun status weerspiegelde zich in de prachtige huizen die ze bewoonden en die nu nog vaak het zicht in de dorpskernen bepalen. In Laarne en Kalken is dit niet anders. Brouwersfamilies stelden hun familierecepten en -fortuin vaak veilig door onderling te trouwen. Voor vele lokale en kleinere brouwerijen betekenden de beide wereldoorlogen de doodsteek.
In Laarne en Kalken waren vanaf de negentiende eeuw volgende brouwerijen actief. De voornaamste staan hier opgesomd:
Brouwerij Walrave (Het Anker), Laarne
Auguste Walrave richtte brouwerij Het Anker op in 1862. Wegens succes breidde de brouwerij al snel uit. In 1967 kwam er een stoommouterij. Achtereenvolgens was de brouwerij in handen van Auguste, Urbain, Jozef, Luc en Raf. Ze brouwden vooral bruinbieren, maar het aanbod breidde uit met het pilsbier Pick-Up en Toverhekske, een amberbier gelanceerd in 2007 ter gelegenheid van HEKSenVUUR. In 2010 werden de brouwersactiviteiten stopgezet. De bieren worden nog wel elders gebrouwd en door Walrave verdeeld. De brouwerijgebouwen, gelegen naast de statige brouwerswoning, zijn nog intact.
Drie generaties Walrave (Auguste, Urbain en Jozef) bestuurden vanaf 1843 tot 1964 Laarne als burgemeester.
Brouwerij De Visscher (De Hoprank), Laarne
Brouwerij De Wilde (Den Hert), Kalken
De brouwerij van Pieter Jan De Wilde werd al vermeld in 1790. Zijn kinderen en weduwe zetten de brouwerij na zijn dood verder tot in 1861. Drie jaar verkochten ze brouwerij aan Eugène Cremers, zelf brouwer.
Brouwerij Johan Martijn De Smet, Kalken
Johan Martijn De Smet baatte vanaf 1825 een brouwerij uit in de Koffiestraat. Hij stierf in 1834. Zijn brouwerij werd in 1843 verkocht aan Pieter Franciscus Dauwe en verdergezet als Brouwerij Dauwe.
Brouwerij Verstraeten (Den Drol), Kalken
Landbouwer-brouwer Ludovicus Verstraeten kreeg in 1827 Brouwerij Den Drol in zijn bezit. De naam verwijst waarschijnlijk naar de schorten van vlas die de knechten droegen. Cesar Verstraeten en zijn zoon Henri zetten de brouwerstiel verder en breidden de brouwerij in 1909 uit. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden de installaties aangeslagen wat het einde van de brouwerij betekende.
Brouwerij Jan Jozef De Smet, Kalken
Jan Jozef De Smet, broer van brouwer Joan Martijn De Smet, kocht omstreeks 1826 een omwalde hoeve in het dorp. In 1837 vroeg hij de toestemming er een brouwerij te bouwen.
Brouwerij Dauwe, Kalken
Pieter Franciscus Dauwe stond al in 1837 bekend als brouwer in de Vromondstraat. In 1643 kocht hij eerst de brouwerij van Johan Martijn De Smet in de Koffiestraat en in 1863 de bijna aanpalende brouwerij van diens broer Jan Jozef. Na zijn dood in 1873 zetten twee van zijn zonen elk een brouwerij verder. Cyriel Joseph Dauwe batte een jeneverstokerij uit in de gebouwen van de brouwerij van Jan Jozef De Smet. Dei wordt later overgenomen door Brouwerij Cremers. Rigobert Joseph bleef aan de slag als brouwer in de voormalige brouwerij van Johan Martijn De Smet. Na de eeuwwisseling liet hij ze over aan Camiel Hurtekant die er Brouwerij De Kroon in onderbracht.
Brouwerij Cremers, Kalken
In 1844 kocht Eugène Cremers Brouwerij Den Hert van de familie De Wilde die hij stelselmatig uitbreidde en waar hij Oude Cremer produceerde. In 1899 richtte hij de firma AMH Cremers op, vernoemd naar zijn kinderen Alfred, Maurice en Honorine. Datzelfde jaar kocht hij de jeneverstokerij en woonhuis van Cyriel Dauwe over om er een mouterij te installeren. Brouwerij Cremers groeide daarna sterk en behoorde omstreeks 1900 tot de vier grootste brouwerijen in Oost-Vlaanderen. Ze bezat meer dan vijftig herbergen in Kalken en omgeving. Na de Tweede Wereldoorlog stopte de brouwerij.
Brouwerij De Kroon, Kalken
Camiel Hurtekant baatte samen met zijn zonen Brouwerij De Kroon uit in de gebouwen van de voormalige Brouwerij Dauwe. In 1910 liet hij nog aanpassingswerken doorvoeren. Door familiale omstandigheden diende hij na de Eerste Wereldoorlog de inboedel te verkopen en zijn brouwersactiviteiten te stoppen.
BIBLIOGRAFIE
Bier van Hier: 300 jaar brouwerijen in het Land van Dendermonde. Een geschiedenis in een notendop, Erfgoedcel Land van Dendermonde, 2017
